İHD Türkiye'nin Toplu Mezar Haritasını Çıkardı: 253 Toplu Mezarda 3248 Kişi Bulunuyor

İHD, uzun süredir çalışmasını yürüttüğü 'Türkiye'de Toplu Mezarlar' raporunu tamamladı. Çok kapsamlı hazırlanan raporda, ülkede 30 yılı aşkın bir süredir yaşanan çatışmalı ortamın halka hep acı, gözyaşı ve cansız bedenler getirdiği belirtildi. Özellikle Doğu ve Güneydoğu coğrafyasında yaşanan tahribatın daha büyük olduğu belirtilen raporda, bu tahribatlardan birinin de son kazılarda gün yüzüne çıkan toplu mezarlar olduğu belirtildi.

Toplantıda ilk olarak konuşan İHD Diyarbakır Şube Sekreteri Raci Bilici, “Yıllardır kirli bir savaşın yaşandığı bu coğrafyada, yaşanan tahribatların haddi hesabı yoktur. Bunlardan biri de yapılan son kazılarla gün yüzüne çıkan toplu mezarlardır. Ülkemizde 30 yılı aşkın süredir devam eden savaş, ne yazık ki halkımıza hep acı, gözyaşı ve cansız bedenler getirmiştir” dedi.

‘BU VAHŞET BİR DEVLET POLİTİKASI’

Yaşanan savaşın etkilerinin yıllar boyu sadece rakamsal bazda vurgulandığını dile getiren Bilici, “Sadece istatistiki veri olarak önümüze sunulan 40 bin kişiden çoğunun mezarı dahi bulunmamaktadır. Yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren militanlar ve karanlık güçler tarafından katledilen sivil vatandaşların cenazeleri, dönemin gerek sivil, gerekse askeri yetkilileri tarafından insanlık dışı bir muameleyle toplu halde gömülmüşlerdir. JİTEM’in kurucularından Arif Doğan’ın, ‘PKK’lilere bir de mezar mı yapacaktık. Tabi ki toplu halde gömdük’ şeklindeki beyanları bu gerçeği perçinlemiştir. Aslında yapılan bu itiraflar, toplu mezarlarla ortaya çıkan bu vahşetin bir devlet politikası olduğunu gözler önüne sermiştir” diye konuştu.

‘ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERE VE SAVAŞ HUKUKUNA AYKIRIDIR’

Binlerce insanın toplu halde halen toprak altında olduğunu kaydeden Bilici, “Kimi bir dağın yamacında, kimi bir derenin kenarında, kimi yakılan ormanlık alanlarda ya da sahipsiz bir mezarlıkta. Kimi ise Bitlis’te olduğu gibi insanlık onurunu ayaklar altına alan bir şekilde çöplüklerde ortaya çıkıyorlar. Yoğunluklu olarak 90’lı yıllarda yaşanan bu insanlık dışı uygulamalar, başta ulusal mevzuata, uluslararası sözleşmelere ve savaş hukukuna aykırıdır. En önemlisi de insan hakları ve onuruna aykırıdır” diye belirtti.

‘BİR ÖNCEKİ RAPORU ÜÇE KATLIYOR’

Toplu Mezar Raporu’nu birçok belge, bilgi ve tanık beyanlarını dikkate alarak hazırladıklarını ifade eden Bilici, şunları söyledi: “Çoğu derneğimiz şubelerine yapılan başvurular, şubelerimizin yaptığı araştırmalar, görgü tanıklarının beyanları ve basın yayın organlarında yayınlanan haberlerden oluşan rapor, bir döneme ışık tutacak niteliktedir. 11 Şubat 2011 tarihinde açıkladığımız ilk toplu mezar raporu bizim için önemli bir milat olmuştur. Çünkü, o tarihte raporu açıkladıktan sonra neredeyse her gün toplu mezar ihbarı yağmaya başladı. Nitekim bugün açıklayacağımız rapordaki rakamsal veriler, açıkladığımız ilk raporu neredeyse üçe katlamaktadır.”

‘DEVLET YETKİLİLERİ ARTIK HAREKE GEÇMELİDİR’

Sağlıklı sonuçların ortaya çıkması için hakikatleri araştıracak bir komisyonun oluşturulması gerektiğini ifade eden Bilici şöyle devam etti: “Bizler, bu coğrafyada her faili meçhulün, kayıpların ve çatışmalarda yaşamını yitiren insanlarımızın akıbetlerinin ne olduğunun devletin bilgisi dahilinde olduğunu biliyoruz. Bu nedenle çağrımız şudur ki; Türkiye, artık bölgede yaşanan toplu mezarlar gerçeği ile yüzleşmeli ve bu mezarları açılması konusunda yetkililerin bir an önce harekete geçmesi gerekmektedir. Açılacak toplu mezarlardaki insanların sağlıklı bir şekilde kimliklendirmeleri yapılabilmesi için başka yerlerde kullanılmaması kaydıyla bir DNA veri bankasının oluşturulması ve tüm kayıp yakınlarından alınacak örnekler ile sağlıklı bir şekilde karşılaştırılmasının yapılması sağlanmalıdır. Ayrıca delilerin kaybolmasının engellenmesi amacıyla mezar açımları sırasında Minnesota Protokolü’nde teknik ayrıntıları belirtilen hususlara uyularak mezarlar açılmalıdır.”

Bilici’nin açıklamasının ardından İHD MYK Üyesi ve Diyarbakır Şube Yöneticisi Avukat Rehşan Batara, hazırlanan Toplu Mezar Raporu’nun ilk bölümü olan; toplu mezarların tanımı, Minnesota Protokolü’nün içeriği, toplu mezarlar konusunda uluslararası kuruluşların desteği, dünyada toplu mezar örnekleri ve Türkiye’de toplu mezarların tarihçesini anlattı.

Daha sonra ise, İHD MYK Üyesi ve Diyarbakır Şube Yöneticisi Avukat Serdar Çelebi, raporda yer alan verileri ve il il toplu mezar rakamlarının bulunduğu tablo hakkında bilgi verdi.

Çelebi'nin sunumunun ardından İHD Diyarbakır Şubesi Bilgi-İşlem ve Dokümantasyon Birimi tarafından hazırlanan İnteraktif Toplu Mezar Haritası ve İHD Diyarbakır Şubesi’nin yeni tasarladığı web sitesi tanıtıldı. http://www.ihddiyarbakir.org/ adresinden girilebilen web sitesinde yer alan harita, aynı zamanda Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor.

Rapora göre, Diyarbakır'da toplam 30 toplu mezarda 298 kişi, Siirt'te 36 toplu mezarda 376 kişi, Bitlis'te 35 toplu mezarda 485 kişi, Hakkari'de 33 toplu mezarda 347 kişi, Bingöl'de 33 toplu mezarda 468 kişi, Van'da 18 toplu mezarda 257 kişi, Şırnak'ta 14 toplu mezarda 204 kişi, Batman'da 11 toplu mezarda 198 kişi, Mardin'de 14 toplu mezarda 259 kişi, Dersim'de 5 toplu mezarda 259 kişi, Elazığ'da 3 toplu mezarda 55 kişi, Ağrı'da 2 toplu mezarda 53 kişi, Iğdır'da 1 toplu mezarda 14 kişi, Ardahan'da 1 toplu mezarda 19 kişi, Kars'ta 1 toplu mezarda 7 kişi, Adıyaman'da 1 toplu mezarda 17 kişi, Malatya'da 1 toplu mezarda 5 kişi, Antep'te 1 toplu mezarda 10 kişi, Hatay'da 1 toplu mezarda 8 kişi, Urfa'da 2 toplu mezarda 16 kişi olmak üzere toplam 253 toplu mezarda 3248 kişinin bulunduğu tespit edildi.

haber: etha