Çingenelerin Onuru: Mustafa Aksu

- HACER FOGGO -

Başka Haber’e 2012 yılı ile ilgili bir değerlendirme yazmayı düşünürken araştırmacı-yazar Mustafa Aksu’nun bir yazısını okuyordum. Mustafa Aksu ile 2005 yılında tanışmıştım. Demiryolları'nda yöneticilik ve müfettişlik görevlerinde bulunurken emekli oluncaya kadar yani 65 yaşına kadar Çingene olduğunu gizlemek zorunda kaldığını anlatmıştı bana o dönemlerde.

Emekliye ayrıldıktan ve kendi iç hesaplaşmasından sonra da hayatını Çingenelere yönelik her türlü ayırıcımlığa karşı mücadeleye adıyor. Aksu’nun yayımlanmış İki kitabı ve yüzlerce makalesi var. “Türkiye de Çingene Olmak” kitabını okuduğunuzda kendisinin Çingenelere yönelik ayırımcılıkla ilgili yaptığı zorlu ve onurlu mücadeleye de yakından tanık oluyorsunuz.

Aksu son olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Prof. Dr. Ali Rafet Özkan'ın yazdığı "Türkiye Çingeneleri" adlı kitabın ve Türk Dil Kurumu sözlüğünün ayrımcı ifadeler içerdiğini belirtmiş ve başvuruda bulunmuştu. Bu başvuru 2012 yılında karara bağlandı, kararda, bir oya karşılık 16 oyla Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Özel hayatın ve aile hayatının korunması" ile ilgili sekizinci maddesini ihlal etmediği görüşüne varıldı.

Oysa Aksu kitapta, Çingenelerle ilgili "alınları dar, kafatasları küçük, saçları kıvırcık, siyah, uzun ve kalındır. Orta yaşlı çingene kadınlar geniş kalçalı ve şişmandır" gibi ayrımcı ifadelerin yer aldığını belirterek şikayette bulunmuştu. Bu ayırımcı ifadeleri içerin kitabın içeriğinden henüz bir değişiklik yapılmadı.

Mustafa Aksu cingeneyiz.org sitesine yazdığı “Çingenelerin Anayasadan Beklentileri” başlıklı yazısında da bu tür ayırımcı ifadelerin kaldırılması gerektiğini ve yeni anayasa çalışmalarından beklentisini şöyle ifade ediyor:

“Her türlü vatandaşlık görevini yerine getiren Çingene toplumuna, her türlü vatandaşlık haklarını kullanmaları da kolaylaştırılmalıdır. Bazı devlet kurumlarında yaratılan önyargılı engeller bir genelgeyle çözümlenmelidir. Sözlüklerde, ansiklopedilerde, araştırma kitaplarında, dergi, gazete, internet sitelerinde ve televizyon dizilerinde Çingenelerin yanlış tanıtılması, aşağılayıcı dışlayıcı, suçlayıcı yazıların yazılması, "yakıştırmalı" söz ve kıyafetlerin kullanılması önlenmelidir. Yaratılması muhtemel sıkıntıların ve yeni sorunların yaşanmaması için, Roman sözcüğünün Çingene ismi yerine kullanılmaması; Çingenelerin kendi öz kimliklerine sahip olmaları anayasada güvence altına alınmalıdır. Kişilerin hak ve özgürlükleri genişletilmeli, korunmalı, toplumsal barış güçlendirilmelidir.”

Ben de Mustafa Aksu’nun Yeni Anayasa’dan beklentilerine katılıyor 2013 yılında da makalelerini söyleşilerini beklediğimizi ifade ediyorum.

Hacer Foggo

hacerfoggo@gmail.com