Merkel, Erdoğan şiiri nedeniyle mizahçı Böhmermann hakkında dava açılabilmesine onay verdi

dw türkçe

Almanya Başbakanı Angela Merkel Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği suçlamasıyla, mizahçı Jan Böhmermann hakkında dava açılabilmesi için savcılığa yetki verdi.

Koalisyon ortakları arasında farklı görüşler olduğunu açıklayan Başbakan Angela Merkel, hükümetin Alman komedyen Jan Böhmermann'ın, Alman Ceza Yasası'nın 103'üncü maddesinde düzenlenen 'yabancı ülkelerin temsilcilerine hakaret' suçundan soruşturma açılması ve yargılanabilmesi için için yargıya yetki vereceğini duyurdu.

Son sözü hükümetin değil, 'bağımsız yargının' söylemesi gerektiğini belirten Merkel, “Hukuk devletinde şahsi hak ve basın ve sanat özgürlüğüne karşı diğer hususları değerlendirmek hükümetin değil, savcılık ve mahkemelerin işidir” dedi.

103'üncü madde kaldırılacak

Merkel federal hükümetin bu konudan bağımsız olarak 103'üncü maddenin yürürlükten kaldırılması için de girişimde bulunacağını ve 2018'e kadar bu maddenin yerini alacak bir yasa tasarısı hazırlanacağını söyledi.

Başbakan Merkel ayrıca, Türkiye’nin basın ifade özgürlüğüne saygı göstermesi gerektiğinin da altını çizdi.

Türk hükümetinin sözlü notası

Türk hükümeti, Alman komedyen Jan Böhmerman hakkında Alman Ceza Yasası'nda 'yabancı ülkelerin temsilcilerine hakaret' suçunu düzenleyen 103'üncü maddeden dava açılması için sözlü nota vermiş, bunun üzerine Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı uzmanlarından oluşan bir komisyon Türkiye'nin talebini incelemeye almıştı. Böhmermann hakkında 103'üncü maddeden dava açılabilmesi için federal hükümetin onayı gerekiyordu.

Almanya Başbakanı Merkel, Böhmermann'ın Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkındaki tartışmalı şiiri okumasının ardından Başbakan Ahmet Davutoğlu ile bir telefon görüşmesi yapmış ve 'metnin kasti bir biçimde kırıcı' olduğunu söylemişti.

Erdoğan şikâyetçi oldu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aynı zamanda bireylere yönelik hakaret suçunu düzenleyen Alman Ceza Yasası'nın 185'inci maddesi uyarınca da Böhmermann hakkında şahsi suç duyurusunda da bulundu. Erdoğan'ın avukatı, hafta içinde yaptığı açıklamada davayı son merciye kadar götüreceklerini söyledi. Çeşitli hukukçular, davanın Anayasa Mahkemesi'ne intikal edebileceği yorumları yapmıştı. Soruşturma, Mainz Savcılığı tarafından yürütülüyor.

"Konsept gözden kaçırılıyor"

Böhmermann'ın avukatı ise müvekkilinin söz konusu şiiri 'bir konsept içinde okuduğu ve bunun gözden kaçırıldığı' açıklaması yaptı. Böhmermann, şiiri bir daha okumayacağını taahhüt eden hukuki işlemi başlatmayacağını duyurmuştu. Bu, Böhmermann'ın programının arkasında olduğu şeklinde yorumlandı.

Sosyal Demokrat Parti Federal Meclis Grup Başkanı Thomas Oppermann ise hükümetin kararına karşı çıkarak, "Kararı yanlış buluyorum. Hicve ‘yabancı devlet başkanına hakaret‘ suçundan cezai takibat, modern demokrasiyle uyumlu değildir" paylaşımında bulundu.

Yeşiller partisi de hükümetin kararını eleştirdi. Yeşiller Eş Başkanı Cem Özdemir, "Başbakan kısmen kendi kendine içine düştüğü zor bir durumdaydı" diyerek Türkiye’nin isteği üzerine Böhmermann’a özel bir dava açılması kararından memnun olmadığını kaydetti. Özdemir, "Burada özel bir muamele olması hoş bir his bırakmıyor. Türkiye Cumhurbaşkanı‘na normal hukuk yolu da zaten açık olacaktı" diye konuştu. Yeşiller de, 103’üncü maddenin kaldırılmasına destek açıklaması yapmıştı.

Sol Parti Federal Meclis Grup Başkanı Sahra Wagenknecht ise Başbakan Merkel’i Erdoğan önünde secde etmekle suçlayarak, "Tahammül edilemez bir secde selamı. Merkel Türk despotu Erdoğan önünde diz çöküyor ve Almanya’daki basın özgürlüğünü feda ediyor" ifadesini kullandı.

Böhmermann'ı ne bekliyor?

Alman ceza yasasının 103'üncü maddesinde öngörülen azami hapis cezası süresi 3 yıl. Şahsi hakareti düzenleyen 185'inci maddeden suçlu bulunması halinde ise Böhmermann en fazla 1 yıl hapis cezasına çarptırılabilir. Ancak hukukçuların genel kanısı, Böhmermann'ın yargılanması ve suçlu bulunması halinde dahi en fazla para cezasına çarptırılacağı yönünde.

Alman komedyen Jan Böhmermann, "aşağılayıcı eleştiri" (Schmaehkritik) anlamındaki içinde küfürlü ifadeler de geçen şiiri 31 Mayıs günü ZDF kanalında sunduğu hiciv programı "Neo Magazine Royale" de okumuştu. Şiirin okunduğu günden sonra kamuoyu önüne çıkmayan Böhmermann'a polis koruması verildi.