Necip Torumtay'ı Nasıl Bilirdiniz?

Genelkurmay eski başkanlarından Necip Torumtay, tedavi gördüğü GATA'da öldü. Torumtay, basında, istifa eden ilk genelkurmay başkanı olarak tanıtıldı. Torumtay'ın SHAPE daire başkanlığı, 12 Eylül darbesinin planlanması gibi başka “meziyetleri” de bulunuyor.

85 yaşında ölen Necip Torumtay, 1926'da Trabzon Vakfıkebir'de doğdu. TSK'da 20. Genelkurmay Başkanı olan Torumtay, 1944 yılında topçu asteğmen rütbesi ile Harp Okulu'ndan mezun oldu. 1970 yılında tuğgeneral, 1974 yılında tümgeneral, 1978 yılında korgeneral ve 1982 yılında orgeneralliğe yükseldi. 2 Temmuz 1987 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na, 24 Temmuz 1987 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atandı. Görev süresi sona ermeden 3 Aralık 1990 tarihinde istifa etti. İstifa sebebi olarak, dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'la 1. Körfez Savaşı'nda düştüğü anlaşmazlık gösterildi.

SHAPE: KONTRGERİLLA EĞİTİM ÜSSÜ

Tuğgeneral rütbesi ile 1. Zırhlı Tümen Komutan Yardımcılığı, 2. Zırhlı Tugay Komutanlığı ve SHAPE Harekât Plan Daire Başkanlığı, tümgeneral rütbesi ile Genelkurmay Plan Harekât Daire Başkanlığı ve 4.Piyade Tümen Komutanlığı, korgeneral rütbesinde Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı yaptı.

SHAPE (Supreme Headquarters Allied Powers Europe-Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargahı), Belçika'da Brüksel yakınlarındaki Mons'da bulunan NATO'nun tüm operasyonlarını kontrol ettiği merkezi karargahıdır. Resmi görevi böyle tanımlansa da SHAPE'nin asıl görevinin, NATO bünyesindeki ülkelerde kontrgerilla faaliyetlerinin koordine edilmesi olduğu ortaya çıktı. Torumtay gibi TSK bünyesindeki generallerin hemen hepsinin SHAPE'de görev aldığı biliniyor. Torumtay, kontrgerillanın en önemli üslenme alanlarından biri olan Kıbrıs'ta da işgal birliklerinin komutanlığını yaptı. Susurluk ve Ergenekon soruşturmalarında ortaya çıktığı üzere, kontrgerilla ilişkileri deşifre olmuş subay ve generallerin büyük bir bölümü Kıbrıs'ta görevlendirilmişti.

DARBE PLANCISI VE İCRACISI

Necip Torumtay, 12 Eylül darbesini yapan 5'li generaller arasında yer almamasına karşın, bizzat darbeyi planlayanlar arasında bulunuyordu. Torumtay, 12 Eylül darbesini planlayan komuta heyeti içinde ve "Bayrak Planı" olarak adlandırılan yönetime el koyma planı kendisine Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler Başkanlığı dolayısıyla verildi. Darbe planının bizzat hazırlayıcısı ve icracısı konumunda. Darbede korgeneral olan rütbesi 1982'de orgeneralliği yükseltildi. Orgeneral rütbesinde Devlet Başkanlığı ve Milli Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı, Cumhurbaşkanlığı ve Milli Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı ve Genel Sekreterliği, Genelkurmay 2. Başkanlığı ve 1. Ordu Komutanlığı yaptı.

ÖZAL GETİRDİ VE GÖNDERDİ

2 Temmuz 1987'de Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atanan Torumtay, üç hafta sonra da Genelkurmay Başkanı oldu. Torumtay, kendisinden önceki Genelkurmay Başkanı Org. Necdet Üruğ ile Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Necdet Öztorun emekliye sevk edilerek bu göreve getirilmişti. Torumtay, 3 Aralık 1990'da, dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'la 1. Körfez Savaşı'nda anlaşamaması üzerine istifa etti. O dönemde Torumtay'ın istifa gerekçesi, Özal'ın “Bir koyup üç alacağız” şeklindeki politikasına karşı çıkması olarak gösterildi. Torumtay da, istifasından 4 yıl sonra kaleme aldığı kitabında, şunları yazıyordu:

“Bir ülkenin, savunma dışında bir savaşa girmesi, bağımsız ve egemen milletlerde, o ülkenin kendi milli iradesiyle olur. İttifak içerisinde dahi, o ittifakın gerektirdiği yükümlülükler milli menfaat ve hedeflerle bağdaştırılarak milli siyaset doğrultusunda, yine milletin kendi iradesiyle ve yetkili organları ile savaşa girme kararı verilir. Aksi takdirde, başka ülkelerin milli menfaatleri doğrultusunda bir savaşa sürüklenilmiş olunur. Savaş, millet için hayati bir zorunluluk olmadıkça bir cinayettir. Türk ordusunun Irak’a girmesi gerektiğini öne sürenler, bu hareketi Türkiye için hayati derecede zorunlu mu görüyorlar? Bu konuda bir kamuoyu baskısı, milli bir görüş birliği mi var? Ülkenin bir savaşın, hem de bataklığa dönen komşu coğrafyada, Türkiye’deki çeşitli etnik ve dinsel kökenden vatandaşların akrabalarının yaşadığı bir coğrafyada süren bir savaşa çekilmesini, ne Türk halkı, ne Türk ordusu ister.”

'ŞAHİN PAŞA'YI KÜRT SORUNU İSTİFA ETTİRDİ

Ancak, gerçek daha farklıydı. Torumtay, TSK içerisinde “Şahin Paşa” olarak tanınmaktaydı. TSK tarihinde istifa eden ilk genelkurmay başkanı olmasındaki asıl neden, bugün de hala çözülemeyen Kürt sorunuydu. 1. Körfez Savaşı'nda ABD ile Irak'ı işgal planlarına dahil olmak isteyen Özal, bu şekilde Musul ve Kerkük'ün dahil olduğu bir bölgeyi Türkiye'ye katmanın hesaplarını yapıyordu. En yakın danışmanlarının “Musul ve Kerkük çok daha büyük uluslararası planın parçası” uyarılarını dikkate almayan Özal, bu noktada TSK'yla da ayrı düştü. Türkiye Irak'a asker gönderemediği gibi, tartışmalı Çekiç Güç bölgeye konuşlandırıldı.

Haber-Analiz: Fuat Uygur (Etha)