Favelalardaki Güç Değişimi

- SENA AKALIN -

Bir haftadir El Pais ve Arjantin´deki gazeteler Brezilya ordusunun Rio´daki en önemli üç favelaya girişiyle ilgili haberlerle dolup taşıyor. Brezilyalı milletvekillerinin, Rio´da yaşayan orta sınıfa mensup vatandasların gorusleri upuzun makalelerin ortalarına serpiştirilip bizlere favelalarda ilk defa iyi bir şeyler oluyormuş, "düzen" sağlanıyormuş izlenimi verebilir. Fakat Brezilya hükümetinin tam da 2014 Dünya Futbol Şampiyonası ve 2016 Olimpiyatlar öncesi gerçekleştirdiği bu operasyonları, doksanlardan beri şehircilik alanında incelenen yoksul semtlerin, devletlerin müdahelesi sonucu geçirdikleri değişim süreçleri çerçevesinde değerlendirecek olursak eğer, ilk izlenimlerimizin ne kadar yanıltıcı ve naif kaldığını oldukça kısa bir sürede fark edebiliriz.

Hükümetin güya, uyuşturucu mafyasının gücünü tamamen kırma ve favelalarda yasayan 240 bin kişinin güvenliğini sağlamak amacıyla başlattıgı bu operasyonlar bana nedense ilk olarak 2010´da Shangai´da Dünya Fuarı öncesi yoksul mahallelerde yaşayan halkın nasıl yer değiştirmek zorunda bırakıldığı, tek katlı evlerinin buldozerlerle nasıl acımasızca yıkıldıgı ve bunun karsılığında sus payı olarak dikilen apartmanlardandaki dairelere yerleştirildiğini hatırlattı.

Su an 420 favela uyuşturucu mafyası tarafından yönetiliyor. Uyuşturucu mafyalarının favelalardaki halkın yaşam mücadelesinde devletin temsil edemediği gücü temsil ettiği bir gerçek fakat Brezilya hükümetinin Temmuz ayına kadar Rio polis gücüne destek olmak amaçlı gönderdiği 2000 askerin bu favelelara getirmek istediği güç neyi temsil edecek ?

El Pais´e konuşan Rio valisi Cabral´i Lula´nın desteğiyle favelalari 2014 yılına kadar Rio’nun "yaşanılabilir güvenli" semtleri haline getirme projesi içerisinde acaba favelali halkın fikirleri kaygıları ne derece öncelik taşıyacak gerçekten merak ediyorum.

Operasyonlar şüphesiz Brezilya hükümetinin son senelerde ordusuna gösterdiği "özen" sayesinde (harcanan rakamları gözden geçirmekte fayda var) pürüzsüz ilerleyecektir. Vali Cabral´in hayallerini süsleyen o Rio nun Miami´yi andıran semti Barra 2014 te güvenli bir şekilde lüks mağazalardan alışveriş yapan Avrupalı turistlerle dolup taşacaktır.

Fakat bana kalirsa ne yazik ki vali Cabral´in hesap etmediği bir şey var. O da favelalardaki "temizlik operasyonları" yüzünden evinden atılan binlerce siyahinin, o şık mağazalarının kapı önlerinde,  lokantaların kaldırımlara koyduğu masaların arasında çaresizlikten ve açlıktan sevgili turistlerine korku dolu anlar yasatacak olması. Sanırım o zaman da Cabral ve diğer turist aşıkları başka bir temizlik operasyonu üzerinde çalışmak icin kollarını sıvarlar.