İran'la nükleer konusunda tarihi anlaşma: Nükleer program kısıtlanacak, ambargolar kaldırılacak

Sputniknews/Cihan

İran ile P5+1 ülkeleri arasında Viyana'da 2 haftadır yürütülen nükleer müzakerelerden nihai anlaşmaya varıldığı haberi geldi.

İran lideri Ruhani, resmi Twitter hesabında şunları yazdı: "İran anlaşması, yapıcı angajmanların işe yaradığını gösterdi. Bu gereksiz krizin çözülmesiyle ortak mücadelelere odaklı yeni ufuklar ortaya çıkacaktır."

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Başmüzakereci ve Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakçi ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Yukiya Amano'nun imza atarkenki fotoğraflarıyla tweet attı.

Ruhani, "Tam şu anda İran ve UAEA geçmişteki bütün sorunları çözme hedefiyle işbirliğini artırma konusunda anlaştı" yazdı.

ABD Başkanı Barack Obama da TSİ 15.00'de açıklama yaptı. Beyaz Saray'da konuşan Obama, İran'la yapılan anlaşmanın değerlendirilmesi gereken bir fırsat olduğunu dile getirdi. Kongre'yi uyaran Başkan Obama, anlaşmanın uygulanmasını engellemeye çalıştığı taktirde veto hakkını kullanacağını vurguladı.

Anlaşmanın bölge için bir şans olduğuna işaret eden Obama, ancak tarihi hasımlar arasındaki tüm sorunları çözmediğine işaret etti. Barack Obama, Washington'ın Tahran üzerindeki insan hakları ihlalleri ve diğer konularla ilgili yaptırımlarının devam edeceği mesajını verdi.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Başkan Obama’nın, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı David Cameron ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile telefonda görüştüğü ifade edildi.

Obama görüşmede, müzakerelere katkılarından dolayı liderlere teşekkür etti. Liderler anlaşmanın nükleer bomba elde edilebilecek potansiyel tüm yollarını kapaması yoluyla İran'ın nükleer silah elde etmesinin önüne geçeceği konusunda fikir birliğine vardı. Bu yönde yakın işbirliğinin sürdürülmesi taahhüdünde bulundular.

Taraflar son toplantılarına başlarken, İran'ın 'baş düşmanı' İsrail'in Başbakanı Netanyahu, 'tarihe geçecek bir hata' yorumu yaptı.

İHLAL EDİLİRSE 65 GÜN İÇİNDE İPTAL

Öte yandan ekleriyle birlikte 80 sayfayı bulan ve hukuken bağlayıcı olmayan anlaşmanın detaylarına dair bilgiler paylaşılmaya başlandı. Buna göre:

• Anlaşma BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) onayından itibaren 90 gün sonra yürürlüğe girecek.
• Anlaşma yürürlüğe girdikten sonra İran'a yaptırımlara dayanak oluşturan 7 BMGK kararı iptal edilecek.
• Silah ambargosu 5, füze ambargosu 8 yıl daha yürürlükte kalacak.
• Uranyum zenginleştirme oranı 15 yıl boyunca yüzde 3.67'yi geçmeyecek.
• İran, Fordo nükleer tesisini bir teknolojik merkeze dönüştürecek. Bu tesisteki santrifüjler izotop üretiminde kullanılacak.
• P5+1 ülkeleri ve İran yılda en az 2 kere olmak üzere bakanlar düzeyinde toplantılar gerçekleştirip nükleer anlaşmanın gereklerinin yerine getirilip getirilmediğini değerlendirecek.
• İran anlaşma maddelerini ihlal ederse, ihlal tarihinden itibaren 65 gün içinde yaptırımlar geri getirilecek.
• İran'a ilişkin yeni  BMGK kararı 10 yıl geçerli olacak.