Karaköy'deki Kiliseler Davalık Oldu

Karaköy’deki tarihi hanlar ve üzerindeki kiliseler İstanbul'daki Beyaz Ruslarla Fener Rum Patrikhanesi'nin arasını açtı.

Vercihan Ziflioğlu'nun Al Jazeera Turk'teki haberine göre, İstanbul’un tarihi semti Karaköy’de 19’uncu yüzyılın başından kalma üç han ve üzerlerinde üç küçük kilise var. İsimleri; Aya Pantalemeon, Aya Andrea ve Aya Elia... Duvarlarındaki freskler, dönemin ünlü Rus ressamları tarafından yapıldı.

1917’de Rusya’da Kızıl Ordu’ya karşı verdikleri savaşın yenilgiyle sonuçlanmasının ardından çok sayıda Beyaz Rus, Odesa üzerinden İstanbul’a gelir. Büyük bir bölümü üçüncü ülkelere göç etse de İstanbul’da hatırı sayılır bir Beyaz Rus nüfusu kalır.

Rus keşişler açısından da İstanbul’un önemi büyüktür. İstanbul’u hac yolu olarak kabul eden keşişler için Karaköy’de kalabilecekleri han ve kiliseler inşa edilir. Bu kiliseler Yunanistan’daki Ayanaroz’da bulunan Rus Manastırlarının mülkiyetine kaydedilir. Ortadoks oldukları için, söz sahibi İstanbul’da Fener Rum Patrikhanesi olur.

Beyaz Ruslarla, Rum işadamı Strato Dolçinyadi arasında davalık olan bu üç kilise bugün harap halde. Restorasyon için de milyonlarca lira gerekiyor.

Dolçinyadi 25 yıllığına kiraladı

Anlaşmazlık Fener Rum Patriği Bartholomeos’un manevi oğlu olarak bilinen Rum işadamı Strato Dolçinyadi’nin kiliseleri ve hanları Ayanaroz Rus Manastırlarından 25 yıllığına kiralamasıyla başladı.
Dolçinyadi Beyaz Ruslar aleyhine ‘işgalcilik’ ve tahliye talebiyle dava açtı. Beyaz Ruslara ait PAE Fukaraperver Cemiyeti Başkan Yardımcısı Kazmir Pamir, Fener Rum Patrikhanesi’ni suçluyor. Al Jazeera’ye konuşan Pamir, “Patrikhane’yi suçluyorum çünkü Ortadoks olduğumuz için kiliselerimiz onların sorumluluğunda” dedi.

Kiliselerin akıbetiyle ilgili Patrik Bartholomeos’la da görüştüklerini belirten Pamir, “Sayın Patriğe ‘Siz Ortadoksların başısınız, bu kiliseyi korumakla mükellefsiniz’ dedik. İyi niyetle kendimizi anlatmaya çalıştık. ‘Kiliseler yıkılmayacak’ dedi fakat süreç işliyor. Kiliselerimiz bize iade edilmiyor” diye konuştu.

Moskova'dan, Ayanaroz ve Ankara’ya

Pamir, Patrik Bartholomeos’la görüşmelerinin ardından Moskova’da Rus Patrikhanesi’ne konuyu aktardıklarını söyledi. Pamir ve Beyaz Rus heyeti iki hafta önce de Yunanistan’a gidip Ayanaroz’daki Rus manastırlarıyla kiliselerin akıbeti konusunda görüştü. Vakıf statüsü almak için Ankara’da Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem’le de görüşecekler.

Kazmir Pamir, “Galataport nedeniyle buralar büyük değer kazandı. Yunanistan mali krizde. Bu kiliselerden elde edilen paralar, oradaki Rus Manastırları’na verilecek” dedi.

Pamir, “Eğer bu kiliseler yıkılırsa ya da zarar gelirse bütün dünya para için kilise yıkan kişiyi ve onu koruyan Patrikhane’yi hatırlayacak” ifadesini kullandı.

Beyaz Rusların avukatı Naki Demirçivi PAE Fukaraperver Cemiyeti’nin kiliselerin yasal vekili olduğunu söyledi. Dolçinyadi’nin Beyaz Ruslar aleyhine ‘işgalci’ davası açtığını belirten Demirçivi “Polis zoruyla attırmaya çalıştılar. Beyoğlu Kaymakamı bizzat gelerek incelemelerde bulundu ve işgalci olmadığımıza hükmetti” dedi.

Dolçinyadi: Patrikhane’nin alakası yok

Strato Dolçinyadi, Pamir’in yaptığı açıklamalarda şahsını değil de Patrikhane’yi hedef almasını eleştirdi. “Patrikhane’nin bu durumla uzaktan yakından alakası yok. Ayanaroz’a bizzat kendim gittim ve 25 yıllığına tarihi yapıları kiraladım” dedi.

Dolçinyadi kiliseleri kesinlikle yıkmayı düşünmediğini, restore edeceğini söyledi. Dolçinyadi’ye göre davalık olduğu Beyaz Ruslar’ın tek amacı hanlardaki dairelerden çıkmamak.

Dolçinyadi’nin Avukatı Hüseyin Can Çiftçi de “Tapu kayıtlarında bu yapıların maliki belli. Malik kullanımı devredebilir, fakat karşı taraf bu duruma tepki gösteriyor, ki bunu anlamış değiliz. Ortada işgalcilik durumu var” diye konuştu.