Barış İçin Kadın Girişimi: "Kadınlar Çözüm Sürecinden Dışlandı"

Barış İçin Kadın Girişimi'nin çözüm sürecine ilişkin hazırladığı rapora göre, Türkiye'deki çözüm sürecinde devlet, kadın temsiliyetini dikkate almazken, Kürt tarafı kadın temsiliyetini gözetiyor.

Raporda, kadınların barış süreçlerine katılımının tüm dünyada sınırlı bir şekilde gerçekleştiği belirtildi.
Rapora göre, 1990 ile 2012 yılları arasında süren 102 barış sürecinde katılımcıların (müzakereci, imzacı, arabulucu, gözlemci, danışman vs.) sadece yüzde 8'i kadın oldu. İmzacıların yüzde 3'ü, arabulucuların yüzde 3.2'si, görüşmelere tanık olarak katılanların ise yüzde 5.5'i kadındır.

İmzalanan anlaşmaların içeriğine göre ise, 45 barış süreci ve bu 45 süreçte imzalanan 300 anlaşmanın sadece yüzde 18'i savaş zamanı kadınlara yönelik işlenmiş suçları konu etti. 102 farklı süreçte imzalanmış 582 anlaşmanın ise sadece 92'si, yani yüzde 16'sı cinsiyet eşitliğinden bahsediyor. Raporda, oysa Türkiye'de olduğu gibi tüm bu ülkelerde barışa giden yolda kadınların mücadelesinin önemli bir yer tuttuğu belirtildi.

Raporda, Türkiye'deki çözüm sürecinin hukuki çerçevesi olmadığı için resmi imzacı, tanık, arabulucu ya da danışmanları bulunmadığı belirtildi. Ancak hukuki çerçeve olmasa da devlet tarafından çözüm süreci bağlamında kurulan resmi yapıların içindeki kadın temsilinin çok yetersiz olduğu kaydedildi.

Bunlardan Akil İnsanlar Heyeti'ni oluşturan 63 kişiden sadece 12'si kadın. Yani heyetin içinde kadınlar yüzde 19 oranında temsil edildi. Ayrıca heyet içinde Türkiye’deki kadın hareketinden kadınlar yer almadı.

Raporda, Akil İnsanlar Heyeti'nde bulunan kadınlarla yapılan görüşmelerin sonuçları da aktarıldı. Buna göre, heyette bulunan kadınlar, bölgelerinde kadınlarla özel görüşme yapmak için çaba sarf edeceklerini belirtse de bir çok bölgesel komisyon kadınlarla ayrı görüşme yapmadı. Cinsiyet dağılımındaki eşitsizlik de Akil İnsanlar Heyeti'nin raporlarına yansımadı. Raporlar erkeklerin görüşlerini kapsadı, cinsiyet eşitsizliği ve militarizm konularına, kadınların savaştan kaynaklı mağduriyetlerine, barış mücadelesi amacıyla yürüttükleri eylemlere sınırlı yer verildi.

Raporda, "Akil İnsanlar Heyeti raporlarında kadınlar çok sınırlı biçimde, sadece anne olarak yer almışlardır. Oysa bu raporda belirtileceği gibi kadınların savaşta uğradıkları mağduriyet ve barış taraftarlıkları anne kimliklerinden çok ötedir ve sadece bu kimlikle kapsanamaz" denildi.

Devlet tarafından kurulan ikinci resmi kurum olan 11 kişilik Meclis Çözüm Süreci Komisyonu'nda ise sadece bir kadın milletvekili yer aldı. Öte yandan komisyona bilgi verenler arasında BDP tarafından davet edilen Cumartesi Anneleri, Barış Anneleri ve BİKG yer almadı.

Raporda, kadın örgütlerinin barış sürecinden dışlanmasının sebebi olarak Türkiye'deki cinsiyet eşitsizliği gösterilirken, "Türkiye'de kadın sorunu ile savaş arasındaki ilişki kurulmadığı için zaten var olan cinsiyet eşitsizlikleri ve kadınların parlamento ve siyasetin diğer alanlarında; söz, yetki ve karar
mekanizmalarında yer alamamaları, bu komisyonların yapısına doğrudan yansımıştır" denildi.