2013 Marmara Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu: "122 Kadın Öldürüldü, 1924 Kişi İşkenceye Maruz Kaldı"

İHD, 2013 yılında Marmara Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu'nu açık
ladı. 2013 yılında 36 kişi yargısız infaz sonucu yaşamını yitirdi, 122 kadın katledildi, bin 924 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Hapishaneler yine işkence yine işkencenin merkezi olurken, 155 mahpus işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Kadına yönelik şiddet sistematik olarak 2013 yılında da devam etti.

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, 2013 yılında Marmara Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu'nu açıkladı.

Dernek şubesinde yapılan basın toplantısına İHD İstanbul Şube Başkanı Ümit Efe, Şube yöneticisi Doğan Özkan, Marmara Bölge Temsilcisi Meral Çıldır ve Dökümantasyon Birimi'nden İhsan Kaçar katıldı.

Marmara Bölge Temsilcisi Meral Çıldır, raporun giriş kısmını özetledi. Hazırlanan raporun insan hakları mücadelesinin ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha ortaya koyduğunu söyleyen Çıldır, "2013 yılında da, insan hakları v evrensel hukuk standartlarının yaşamımızı çok uzağında durduğunu belirtmek zorundayız. İhlallerin asıl kaynağı olan devlet, hak ihlali üreten militarist, otoriter yapısını değiştirmemek için 2013 yılında da direnmeye devam etti" dedi.

'GÜVENLİK GÜÇLERİ CAN GÜVENLİĞİNİ ORTADAN KALDIRDI'

2013 yılında Gezi Parkı isyanı ile başlayan ve devam eden hak ihlallerinin sonuçlarının ağır olduğunu belirten Çıldır, isyan sürecinde sokakların işkence hane haline getirildiğini, polisin her türlü temel hak ve özgürlükleri rafa kaldıran tutumunun, saldırılarının önlenemez hale geldiğini kaydetti. Bu tutum nedeniyle binlerce insanın yaralandığını, 6 direnişçinin öldürüldüğünü hatırlatan Çıldır, "Hukukun evrensel insan haklarının her gün, her saat defalarca ihlal edilmesi olağanlaştırıldı, can yerine mal önemsendi, insan hayatı hiçe sayıldı. Güvenlik güçleri can güvenliğini ortadan kaldırdı" dedi.

Cezasızlık, ödül ve şiddetin körükleyen dilin terk edilmediğini söyleyen Çıldır, Emniyet verilerine göre Türkiye'nin 80 ilinde 112 gün boyunca yaklaşık 3 milyon 600 bin kişinin sokağa çıkmasıyla gerçekleşen, Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal hareketlerinden biri olan Gezi isyanı sürecinde polisin aşırı, ölçüsüz, orantısız şiddeti sonucunda başta yaşam hakkı ve işkence yasağı ihlali olmak üzere çok ağır insan hakları ihlallerinin yaşandığını söyledi.

Çıldır, eylemlerin ardından hazırlanan toplam 30 iddianamede bin 240 kişi hakkında "2011 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasasına Muhalefet" ve "Görevini yaptırmamak için polise direnmek" iddialarıyla dava açıldığını bildirdi.

'BARIŞ SÜRECİ SÜRÜNCEMEDE'

Raporda, 2013 yılının, Kürt sorunun barışçıl ve demokratik yollardan çözümü için ümüt veren adımların atıldığı bir yıl olduğu belirtilerek, KCK Genel Başkanı Öcalan ile devlet arasında başlayan diyalog üzerine KCK'nin 8. ateşkesi ilan Şubat ayından beri silahlı çatışmaların durması ve çatışmasızlık ortamına ulaşılmasını sağladığı kaydedildi. Bu süreçte AKP'nin açıkladığı "Demokratikleşme Paketi"nin beklentilerin altında kalmasının, süreci tıkanma ile yüz yüze bıraktığı vurgulandı.

Barış ve çözüm sürecinin toplumsal barışı sağlayabilmesi ve adaletli bir barış inşa edebilmesi için mutlaka Hakikat ve Adalet Komisyonu'nun kurulması gerektiği belirtilerek, hukuksal zeminin oluşturulmasının ve diyalogdan müzakereye geçilmesinin sorunun çözümüne katkı sunacağı ifade edildi.

2013 yılında, zorunlu göç mağdurlarının ağır bir ayrımcılıkla karşı karşıya kaldıkları belirtilerek, dil, din, kültür ve yaşam biçimi farklılıkları nedeniyle yaşanılan uyumsuzluk problemlerine bir de işsizlik, yoksulluk ve linç girişimlerine maruz kalmalarının, on yıllardır giderilmemiş ve önlem alınmamış hayati bir sorun olma özelliğini koruduğuna işaret edildi.

2013 yılında da Kürt siyasetçilere yönelik baskı ve tutuklamaların devam ettiği belirtilen raporda, "KCK" davalarında kayda değer bir ilerlemenin olmadığı kaydedildi.

LGBTİ'LERE YÖNELİK NEFRET SUÇLARI

LGBTİ'lere yönelik nefret suçlarının devam ettiği kaydedilen raporda, LGBTİ'lere yönelik ayrımcı uygulamaların, yaşam hakkı dahil her türlü hak ve özgürlükleri tehlikeye attığı belirtildi. AKP'nin son olarak, demokratikleşme adı altında yaptığı paketinde LGBTİ bireyler hakkında tek kelime dahi geçmemesinin insan hakları açısından kabul edilemeyeceği vurgulandı.

HAPİSHANELER HAK GASPLARI MEKANLARI

2013 yılında insan haklarının en yoğun yaşanan yerlerin başında yine hapishaneler geliyor. Baskı, işkence ve keyfi uygulamaların devam ettiği ve ileri bir düzenleme sürecine girilmediği ifade edildi. F Tipi tecrit uygulamasının başlı başına bir işkence olmaya devam ettiği de ifade edildi. İHD verilerine göre, 162'si ölüm sınırında olmak üzere 544 mahsup hapishanelerde tedavi edilmeyi bekliyor. 2013 yılı başında kimi düzenlemeler sonucu 15 Nisan'da 129 bin 506 olan mahpus sayısının sadece 7 ayda yaklaşık 12 bin arttığı belirtilerek, rakamın 141 bin 161 olduğu kaydedildi. Rakamın, AKP'nin iktidara geldiği dönemde 59 bin 429 olduğu hatırlatıldı.

ÇOCUKLARA İŞKENCE SÜRDÜ

Raporda, çocukların 2013 yılında da hakları ve özgürlükleri ihlal edilerek gözaltına alındıklarını, özellikle Kürt illerinde bir çok çocuğun eylemlere katıldıkları için eğitim ve yaşam ihlal edilerek hapsedildiklerini belirtildi. Pozantı Hapishanesi'nin ardından Sincan'da da çocuk tutuklulara işkence yapıldığı hatırlatılarak, verilerek göre işkence vakalarında bir önceki yıla göre özellikle toplumsal olaylarda yüzde 200 attığına dikkat çekildi. Raporda, çocuk mahpusların sayısının 2001 olduğu bildirildi.

KADINA ŞİDDET SİSTEMATİK OLARAK SÜRDÜ

Kadına yönelik şiddetin 2013 yılında sistematik olarak sürdüğü kaydedilen raporda, bunun temel nedeninin kadının gerek toplum, gerekse de devletin ataerkil yapısı karşısında korunmasız olması olduğu belirtildi. Devletin, ataerkil normları yıkmak yerine bizzat taşıyıcı güç olmayı tercih etmesiyle birlikte kadınlar için gerekli olan toplumsal korumanın kurumsallaşmadığı, yasal zeminde yapılan bir takım düzenlemelerin uygulamada karşılığını bulmadığı ifade edildi.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ HALA SALDIRI ALTINDA

Basın, düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğüne ağır saldırıların sürdüğü belirtilen raporda, 100'e yakın gazetecinin polis şiddetine maruz kalarak yaralandığı, gözaltına alındığı, görevlerini yapmaları engellendiği bildirildi. Çok sayıda gazeteci, yazar, insan hakları savunucusu hakkında davalar açıldığı, yayınların toplatıldığı, gazetelerin kapatıldığı kaydedildi.

HALKLARA YÖNELİK IRKÇI SALDIRILAR

Hristiyan ve Yahudilere yönelik ırkçı nefret söylemi ve saldırıların sürdüğü kaydedilen raporda, İstanbul Samatya'da 2012 yılının sonunda başlayan Ermeni kadınlara yönelik saldırıların 2013 başlarında da sürdüğü hatırlatıldı. Süryanilerin bin yıllık tarihe sahip Mor Gabriel Manastırı'nın arazisinin gasbının mahkeme kararıyla onaylandığı belirtildi.

İHD'nin 2013 yılında Marmara Bölgesi insan hakları ihlallerine bilançosu rakamlarla şöyle:

YARGISIZ İNFAZ

-Dur ihtarına uymadıkları gerekçesiyle güvenlik güçleri tarafından 5 kişi öldürüldü, 115 kişi yaralandı.

-Hapishanelerde 6 kişi yaşamını yitirdi, 2 kişi yaralandı.

FAİLİ MEÇHUL SALDIRILAR

-7'si erkek, 4'ü kadın, 1'i çocuk 12 kişi yaşamını yitirdi, 16 kişi ise yaralandı.

RESMİ HATA VE İHMAL

-Resmi hata ve ihmal sonucu 36 kişi öldü, 3 kişi yaralandı.

KADINA YÖNELİK ŞİDDET

-44 kadın aile içi şiddete maruz kaldı ve toplumsal alanda öldürüldü, 47 kadın yaralandı, 127 kadın tacize ve tecavüze uğradı.

-48 kadın fuhşa zorlandı.

ÇOCUKLARA YÖNELİK ŞİDDET

-1 çocuk intihar etti, 4 çocuk ev içinde uğradığı şiddet sonucu yaralandı, 6 çocuk toplumsal alanda şiddete maruz kaldı, 4 çocuk taciz ve tecavüze uğradı.

-2 çocuk fuhşa zorlandı.

KİŞİ GÜVENLİĞİ VE ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER

-172'si göçmen bin 828 kişi gözaltına alındı. Bunların 168'i tutuklandı.
-17 göçmen yaşamını yitirdi, 2'si yaralandı.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

-167 kişi gözaltında, 409 kişi gözaltı yerleri dışında, 155 kişi hapishanelerde, 9 kişi okullarda olmak üzere toplam bin 924 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

-Ayrıca 17 mahpusun iletişim ve haberleşme hakkı engellendi, 77 mahpusun tedavi hakkı gasp edildi, 98 mahpus zorla sürgüne sevk edildi, 27 mahpus disiplin cezasına maruz kaldı.

-2 miting, 238 toplantı ve gösteri yasaklandı, 3 dergi, 9 gazete toplatıldı ve para cezası uygulandı, 95 TV para cezası verildi, 13 radyo uyarıldı ev para cezası verildi, 48 kitap içeriği gerekçe gösterilerek toplatıldı, 98 film içeriği sansürlenerek yayınlandı. 1 dergi, 1 siyasi parti, 1 haber ajansı polis tarafından basıldı, 13 web sitesi yasaklandı veya engellendi.

-238 yürüyüş, basın açıklaması ve oturma eylemine polis saldırdı.

-Bin 9 memur ev işçi sürgün edildi, 38 işçi sendikalı olmak istediği için baskı gördü.

-İşçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri alınmadığı için 328 işçi yaşamını yitirdi, 9 işçi yaralandı.

İHD, 2013 yılında yaşanan hak ihlallerinin 2014 yılında son bulması umudunu yineleyerek, ayrım yapmaksızın herkesin eşit yaşaması için yöneticilere sorumlulukları yerine getirmeye çağırdı.