Türkiye'de 28 Yılda Kara Mayınları Nedeniyle 1269 Kişi Öldü, 5091 Kişi Yaralandı

Uluslararası Mayın Yasaklama Kampanyası MONITOR tarafından hazırlanan 2013 Raporu, bugün, başta Cenevre BM'de olmak üzere, pek çok ülkede açıklandı.

Rapor, Mayın Yasağı Anlaşması'na taraf devletlerin BM Genel Sekreterliği'ne verdiği bilgileri de içeren rapor, Türkiye'de Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, İstanbul Tabip Odası, Mazlumder İstanbul Şubesi, İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, Sosyal Demokrasi Vakfı, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi ve Türkiye Sakatlar Derneği tarafından açıklandı.

Taksim Hill Otel'de düzenlenen basın toplantısında, Muteber Öğreten rapora ilişkin bilgi verdi.

Türkiye, Uluslararası Mayın Yasaklama Anlaşması'na ve Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi (CCW) ve bu sözleşmenin karamayınlarına ilişkin değiştirilmiş II. Protokolü'ne 2004 yılında taraf oldu. Ocak 1996'da ilan edilen moratoryumla, anti-personel mayınların transferi ve üretimini durdurdu.

Türkiye'nin mayın kullanımına ilişkin ise Nisan 2009'da Şırnak'ta ve Mayıs 2009'ta Hakkari'deki örnekler bulunuyor. Nisan 2009'da Taraf Gazetesi'nin yayınladığı belgede, Şırnak'ta TSK'nın mayın döşediğine ilişkin bir belge yayınlandı. İkinci olay ise 27 Mayıs 2009'da Çukurca'da 7 askerin ölümüyle sonuçlana mayın patlamasıyla ortaya çıktı.

Raporda şu bilgiler aktarıldı:

YALNIZCA YÜZDE 1'İ TEMİZLENDİ

-Türkiye 2004 yılından bu yana 11 bin 711 mayın temizledi. Toprağa döşeli mayın ise 1 milyon 3 bin 9 yüz 43 Temizlenen mayın, toplam mayının yalnızca yüzde 1'i.

-2004 yılından bu yana yapılan mayın temizliği maliyeti 54 milyon 791 bin 747 TL. Tek bir mayının temizlik maliyeti 4 bin 678 TL.

-Türkiye, sözleşmeye taraf olduktan sonraki 3 yıl içinde hiçbir mayın temizleme işlemi yapmazken, 2012'ye kadar temizlenen arazi miktarı toplam 1 milyon 150 bin 297 metrekare. Mayınlı arazilerin toplamı 214 milyon 732 bin 307 metrekare. Temizlenen arazi, toplam mayınlı arazinin binde 5'i.

-Türkiye sözleşmeye taraf olunduğundan bu yana ölüm ya da yaralanmalar azalmadı. Her üç günde bir, 1 kişi ya yaşamını yitirdi ya da yaralandı.

-21 Haziran 2011 tarihi itibariyle stoklardaki 2 milyon 938 bin mayın imha edildi. Ancak elinde hala 15 bin 41 tane mayın bulunuyor. Türkiye bunları araştırma ve eğitim için tuttuğunu söylüyor.

2 BİNDEN FAZLA MAYINLI ARAZİ VAR

-Sınırlarda ve ülke içinde toplam 213 bin 59 kilometrekarelik bir alanı kapsayan toplam 2 bin 514 adet mayınlı arazi, 346 adet de mayın olduğundan şüphelenilen arazi bulunuyor. Sınırlar arasında en fazla mayınlı alan Suriye sınırında. Bunu sırasıyla Irak, İran, Ermenistan ve Azerbeycan izliyor. Toplam 2.62 km2'lik alanı kapsayan 704 mayınlı arazi ise ülke içinde bulunan askeri tesislerin etrafında bulunuyor.

-Türkiye ayrıca, başta patlamamış bomba olmak üzere savaştan arta kalan patlayıcı maddeler tarafından kirlenmiş durumda. Ancak bu maddelerden etkilenen bölgeler henüz tespit edilmedi.

-Türkiye, ulusal mayın eylemi otoritesi ve mayın eylemi merkezine sahip değil.

MAYINLARDAN 1269 KİŞİ ÖLDÜ

Türkiye'de kara mayınları nedeniyle 1984-2012 yılı arasında bin 269 kişi yaşamını yitirdi, 5 bin 91 kişi yaralandı. 2012 yılında mayınlar nedeniyle ölenlerin sayısı 24 ölü, 45 kişi de yaralandı.

Raporda Mayınsız Bir Türkiye Girişimi'nin 2012 yılında mayınlar ve savaştan arta kalan patlayıcılar nedeniyle 39'u sivil en az 69 kişinin hayatını kaybetiğini tespit ettiği belirtilirken, sivil kayıpların üçte ikisinin çocuk olduğuna dikkat çekildi.

Raporda, Suriye'den Türkiye'ye geçiş yaparken 8 kişinin yaşamını yitirdiği olay da hatırlatıldı.

Türkiye hükümeti ise 2012 yılı için toplam 16 kişinin öldüğünü, 66 kişinin yaralandığını bildirdi. Türkiye'nin BM'ye verdiği bilgiye göre; 2004-2012 yıllarında anti-personel mayınlar nedeniyle 882 askeri personel (260 ölü; 622 yaralı) ve 168 sivil (56 ölü; 112 yaralı) kayıp yaşandı.

TÜRKİYE SÜREYİ 2022'YE UZATTI

Daha önce mayın temizleme işlemlerinin 1 Mart 2014 tarihinde bitirileceğini taahhüt eden Türkiye, Mart 2013'de sunduğu raporda bu süreyi 2022'ye kadar uzatma talebinde bulundu. Bu ek 8 yıllık sürenin kaygı yarattığı ifade edildi.

Muteber Öğreten'in raporu sunumunun ardından konuşan İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Ali Çerkezoğlu, üzerinden ne zaman kimin geçeceği belli olmayan bir silah ile ne sınırların ne de ülkenin korunabileceğini belirterek, mayınsız ve sınırsız bir ülke istediklerini söyledi.

İHD İstanbul Şubesi'nden Seza Mis, "Yaşatmaya değil öldürmeye endeksli bir yönetimle karşı karşıyayız" dedi. Mis, mayınsız bir ülke ve savaşsız bir dünya için daha fazla muhalefetin örgütlenmesi gerektiğini söyledi.

SODEV'den İnan Dağdelen, barış sürecine dikkat çekerek, mayınlar konusunda adım atılmazken, sınırlara duvar örüldüğünü ifade etti.

Mazlumder İstanbul Şube Başkanı Cüneyt Sarıyaşar, sınırların halkların iradeleri ile ortaya çıkmadığını belirterek, akrabaların sınırlarla birbirinden ayrıldığını söyledi. Sarıyaşar, "Mayınlar, amcama, teyzeme, halama giderken karşımıza çıkıyor" dedi.

Raporun Türkiye ile ilgili kısımını İngilizce okumak için:

http://www.the-monitor.org/index.php/cp/display/region_profiles/profile/804