Türkiye; Eşcinsel Komşu İstemeyen, Sağ İdeolojiye Meyilli, Aktif Siyasete Girmekten Korkan, Mutlu İnsanlar Ülkesi
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Dünya Değerler Araştırması Derneği (WVSA) Yönetim Kurulu Üyesi Profesör Doktor Yılmaz Esmer'in başkanlığında gerçekleştirilen '2011 Türkiye Değerler Araştırması Sonuçları' açıklandı. 1605 kişiyle yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilen Araştırma Sonuçları ilginç bulgular içeriyor.
Araştırma Sonuçlarına göre Temmuz 2011'de halkın çoğunluğu maddi ve manevi açıdan hayatından memnun olduğunu belirtiyor. Hükümete duyulan güven artarken, orduya duyulan güven azalıyor. 2011'in sağ-sol yelpazesinde ortalamanın en sağda ölçüldüğü yıl olduğunu belirtiyor.
Diğer bir bulgu ise 'öteki' kavramına ilişkin. Halkın çoğunluğu çevresinde eşcinsel, AIDS'li, nikahsız yaşayan, Tanrıya inanmayan ve şeriat yanlısı komşu görmek istemiyor.
İşte araştırmanın özet bulguları:
Türk halkı mutlu
Araştırmada, mutlu olanların oranı %77 olarak bulundu. 10 yıl içinde, kendisini mutlu hissedenlerin oranı 18 puan artmış gözüküyor.
1990 ile 2001 yılları arasında halkımızın hayattan memnuniyet düzeyi sürekli olarak düşmüs, daha sonra hızlı bir yükselme eğilimine girmiştir. Bu yükselme trendi 2008 krizi ile kesintiye uğramakla birlikte, son araştırma yükselmenin devam ettiğini gösteriyor.
Hayattan memnuniyetin bir üçüncü boyutu olan maddi durumdan tatmin konusunda ise, 2011 yılında bir rekor kırıldığı anlaşılıyor. 1990 yılından bu yana hiçbir araştırmamızda, hanenin maddi durumundan duyulan tatmin 2011 düzeyine ulaşamamıştı.
İlginç bir not da, mutluluk, hayattan memnuniyet ve maddi tatmin konularından, AKP, CHP ve MHP seçmenleri arasında önemli farklar bulunmaması. Sadece mutluluk (maddi tatmin değil) açısından CHP seçmeni AKP seçmeninin biraz gerisinde.
Orduya güven düşüyor
Türkiye, dünyada kişilerarası güvenin en düşük olduğu ülkelerden biri. Türkler, aileleri, yakınları ve birebir tanıdıkları dışında kalan insanlara güven duyamıyor. Ancak, 1990’dan bu yana, genel olarak insanlara güvenebileceğini söyleyenlerin oranı %8-%10 dolayında iken, son araştırmada bu oran %15 olarak ölçüldü.
Kurumlara güven konusunda en dikkate değer bulgu ise, 2008 yılından bu yana Ordu’ya duyulan güvenin azalması:
Silahlı Kuvvetlere tamamen veya kısmen güvenenlerin oranı %91’den 10 yıl içinde %75’e düşmüş. Bu güven azalmasının en belirgin şekilde Güney Doğu Anadolu’da gözlemleniyor.
Hükümete güvenenlerin oranı 2008’den bu yana sürekli yükselmekle birlikte, henüz 2006 düzeyinin çok altında. 2001 yılında %29’a kadar düşen hükümete güven oranı, şu anda %61.
Türk vatandaşları ideolojide sağa meyilli
Türkiye Değerler Araştırması’nın başladığı 1990 yılından beri, bazı zigzaglar sözkonusu olsa da, Türk toplumunun ideolojik istikameti sağ. 2011 ise, kendisini siyasal yelpazenin sağında tanımlayanların en yüksek noktası oldu. Bu genel doğrultu, kriz yıllarında biraz yalpalıyor ama, sonra gene yönünü buluyor.
Komşum öteki olmasın
Değerler Araştırmaları‘nda bütün dünyada “komşu isteme/istememe” sorusu soruluyor.
1990’dan bu yana, bütün araştırmalar, bu konuda toplumumuza hayli kırık bir not veriyor. İstenmeyen grupların en başında da, gene 1990’dan beri yapılan bütün araştırmalarda olduğu gibi, eşcinseller geliyor.
2011 yılında da durum değişmiş değil. Bazı grupların komşu olarak istenmeme oranları şöyle:
Eşcinseller %84
AIDS’liler %74
Nikâhsız yaşayan çiftler %68
Tanrıya inanmayanlar %64
Şeriat yanlıları %54
Hristiyanlar %48
Başka bir dinden insanlar %39
Göçmenler, yabancı işçiler %39
Kızları şortla dolaşanlar %26
Oruç tutmayanlar %20
Sevmediği partiye oy verenler%17
Öte yandan, Avrupa’da da Müslüman komşu istemeyenlerin oranları küçümsenmeyecek düzeylerde. Türkiye’de kamuoyunun %48’i Hristiyan komşu istemediğini söylerken, Litvanya’lıların da %47’si Müslüman komşu istemiyor.
Erkeklerin çok eşliliğine destek
Araştırmanın dikkat çekici bulgularından biri ”Bir erkeğin, birden fazla eşinin olması kabul edilebilir” sözüne yüzde 23’ünün ‘Evet’ demesi. Bu oran 1996’da yüzde 10, 2009’da ise yüzde 11’di. Kadınların yüzde 20’si de bu görüşe katıldı.
Esmer sonucu şöyle değerlendirdi “Şoke oldum. Ben bu noktada bir ölçüm hatası yaptığımız umudunu muhafaza etmek istiyorum.”
Dayağı kabullenmek
“Bir erkeğin birden fazla eşinin olması kabul edilebilir” sözüne katılanların oranı 1996’da yüzde 10 iken 2011’de bu oran yüzde 23’e çıkmış görünüyor. Tablonun en karamsar yanı ise araştırmaya katılan kadınların yüzde 20’sinin de bu görüşe katılması. “Bazı kadınlar kocalarından dayak yemeyi hak ediyor” görüşüne katılanların oranı 1996’da yüzde 19’du. 2011 bulgusu ise yüzde 30. İki yıl önce, 2009’da bu oranın yüzde 33 olduğu göz önüne alındığında ölçüm hatası olasılığı azalıyor.
Savaşırım!
Katılımcılara yöneltilen ve milliyetçiliği ölçmeyi hedefleyen “Gerekirse ülkeniz için savaşır mısınız?” sorusuna ‘Evet’ yanıtını verenlerin oranı son beş yılda yüzde 95’ten yüzde 86’ya indi. Kuzeydoğu Karadeniz, Batı Marmara, İç Anadolu’da bu oran halen yüzde 95’in üzerinde. Güneydoğu Anadolu’da ise oran 30 puan daha az.
Siyasal korku
Siyasete demokratik katılım konusunda halkın geleneksel çekimserliği artıyor. Türk halkı toplu bir dilekçeye imza atmaktan bile ciddi boyutta çekiniyor. Katılımcıların yüzde 61’i ‘Kesinlikle toplu dilekçeye imza atmam’ diyor. ‘İmza atarım’ diyenler sadece yüzde 10. Örneğin İsveç’te katılımcıların yüzde 82’si, Almanya’da ise yüzde 58’i toplu bir dilekçeye imza atmaktan çekinmeyeceklerini ifade ediyor.
Araştırmanın istatiksel sonuçları ise “verilerle Türkiye” tablosunu ortaya koyuyor.
* Kendisini “mutlu” hissedenler (çok + biraz mutlu toplamı) %77
* 10 üzerinden ortalama “genel olarak hayattan memnuniyet” puanı 7.31
* Hükümete güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %61
* Orduya güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Polise güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Basına güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %41
* Başka bir dinden insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı)%38
* Başka milletten insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %39
* İlk kez tanıştığı insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %24
* “Bugün ülkemizde insan haklarına büyük ölçüde saygı gösteriliyor” diyenler %15
* “Bugün ülkemizde insan haklarına hiç saygı gösterilmiyor” diyenler %16
* Kendisini “dindar” olarak tanımlayanların oranı %81
* Oruç tuttuğunu söyleyenlerin oranı %87
* Namaz kıldığını söyleyenlerin oranı %70
* Cehenneme inananların oranı %97
* Son kuran bayramında kurban kestiğini söyleyenlerin oranı %57
* Ramazanda, lokantaların iftara kadar kapalı kalması gerektiğini düşünenler %44
* Kadının plajda mayo giymesinin günah olduğunu düşünenler %61
* “Din esas olarak öteki dünyaya anlam kazandırır” görüşüne katılanlar %79
* Tanrıya inanmayan politikacıları göreve layık bulmayanlar %55
* Yönetim görevlerinde dinibütün insanların bulunmasını yararlı görenler %51
* Dine ve dini değerlere saldıran kitap ve yayınların yasaklanmasını isteyenler %63
* Cem evlerine camiler gibi ibadethane statüsü verilmesini doğru bulanlar %58
* “Bilim ile din çelişirse, her zaman din doğrudur” görüşüne katılanlar %77
* Tek doğru dinin kendi dinleri olduğunu söyleyenler %79
* Yaşlı insanların toplum üzerinde bir yük teşkil ettiğini düşünenler %32
* Yaşlıların gereğinden fazla siyasi güce sahip olduğunu düşünenler %57
* Kendilerini mahallelerinde güvenlikli hissetmeyenler %17
* Güvenlik amacıyla silah veya bıçak taşıdığını söyleyenler %8
* İşini kaybedip, yeni iş bulamamaktan endişe duyanlar %68
* Telefonlarının dinlenip, e-postalarının okunmasından endişe duyanlar %52
* Çocuklarına iyi bir eğitim sağlayamamaktan endişe duyanlar %76
* Bazı koşullarda, adaletin sağlanması için savaşın zorunlu olduğunu düşünenler %43
* Son bir yıl içinde, yeterli yemek bulamadığını söyleyenler %15
* Evlerinde bulaşık makinesi bulunanlar %49
* Yazlık evi olanlar %7
* Evliliğin modası geçmiş bir kurum olduğunu düşünenler %8
* Seyrek de olsa, bilgisayar kullananlar %53
* Beyana göre, ortalama erkek boyu 173.8 cm
* Beyana göre ortalama kadın boyu 163.5 cm
* Beyana göre ortalama erkek kilosu 75.95 kg
* Beyana göre ortalama kadın kilosu 66.59 kg
* Ortalama beden kitle endeksi 25
* Sigara içmeyenlerin oranı %63
Araştırma Sonuçlarına göre Temmuz 2011'de halkın çoğunluğu maddi ve manevi açıdan hayatından memnun olduğunu belirtiyor. Hükümete duyulan güven artarken, orduya duyulan güven azalıyor. 2011'in sağ-sol yelpazesinde ortalamanın en sağda ölçüldüğü yıl olduğunu belirtiyor.
Diğer bir bulgu ise 'öteki' kavramına ilişkin. Halkın çoğunluğu çevresinde eşcinsel, AIDS'li, nikahsız yaşayan, Tanrıya inanmayan ve şeriat yanlısı komşu görmek istemiyor.
İşte araştırmanın özet bulguları:
Türk halkı mutlu
Araştırmada, mutlu olanların oranı %77 olarak bulundu. 10 yıl içinde, kendisini mutlu hissedenlerin oranı 18 puan artmış gözüküyor.
1990 ile 2001 yılları arasında halkımızın hayattan memnuniyet düzeyi sürekli olarak düşmüs, daha sonra hızlı bir yükselme eğilimine girmiştir. Bu yükselme trendi 2008 krizi ile kesintiye uğramakla birlikte, son araştırma yükselmenin devam ettiğini gösteriyor.
Hayattan memnuniyetin bir üçüncü boyutu olan maddi durumdan tatmin konusunda ise, 2011 yılında bir rekor kırıldığı anlaşılıyor. 1990 yılından bu yana hiçbir araştırmamızda, hanenin maddi durumundan duyulan tatmin 2011 düzeyine ulaşamamıştı.
İlginç bir not da, mutluluk, hayattan memnuniyet ve maddi tatmin konularından, AKP, CHP ve MHP seçmenleri arasında önemli farklar bulunmaması. Sadece mutluluk (maddi tatmin değil) açısından CHP seçmeni AKP seçmeninin biraz gerisinde.
Orduya güven düşüyor
Türkiye, dünyada kişilerarası güvenin en düşük olduğu ülkelerden biri. Türkler, aileleri, yakınları ve birebir tanıdıkları dışında kalan insanlara güven duyamıyor. Ancak, 1990’dan bu yana, genel olarak insanlara güvenebileceğini söyleyenlerin oranı %8-%10 dolayında iken, son araştırmada bu oran %15 olarak ölçüldü.
Kurumlara güven konusunda en dikkate değer bulgu ise, 2008 yılından bu yana Ordu’ya duyulan güvenin azalması:
Silahlı Kuvvetlere tamamen veya kısmen güvenenlerin oranı %91’den 10 yıl içinde %75’e düşmüş. Bu güven azalmasının en belirgin şekilde Güney Doğu Anadolu’da gözlemleniyor.
Hükümete güvenenlerin oranı 2008’den bu yana sürekli yükselmekle birlikte, henüz 2006 düzeyinin çok altında. 2001 yılında %29’a kadar düşen hükümete güven oranı, şu anda %61.
Türk vatandaşları ideolojide sağa meyilli
Türkiye Değerler Araştırması’nın başladığı 1990 yılından beri, bazı zigzaglar sözkonusu olsa da, Türk toplumunun ideolojik istikameti sağ. 2011 ise, kendisini siyasal yelpazenin sağında tanımlayanların en yüksek noktası oldu. Bu genel doğrultu, kriz yıllarında biraz yalpalıyor ama, sonra gene yönünü buluyor.
Komşum öteki olmasın
Değerler Araştırmaları‘nda bütün dünyada “komşu isteme/istememe” sorusu soruluyor.
1990’dan bu yana, bütün araştırmalar, bu konuda toplumumuza hayli kırık bir not veriyor. İstenmeyen grupların en başında da, gene 1990’dan beri yapılan bütün araştırmalarda olduğu gibi, eşcinseller geliyor.
2011 yılında da durum değişmiş değil. Bazı grupların komşu olarak istenmeme oranları şöyle:
Eşcinseller %84
AIDS’liler %74
Nikâhsız yaşayan çiftler %68
Tanrıya inanmayanlar %64
Şeriat yanlıları %54
Hristiyanlar %48
Başka bir dinden insanlar %39
Göçmenler, yabancı işçiler %39
Kızları şortla dolaşanlar %26
Oruç tutmayanlar %20
Sevmediği partiye oy verenler%17
Öte yandan, Avrupa’da da Müslüman komşu istemeyenlerin oranları küçümsenmeyecek düzeylerde. Türkiye’de kamuoyunun %48’i Hristiyan komşu istemediğini söylerken, Litvanya’lıların da %47’si Müslüman komşu istemiyor.
Erkeklerin çok eşliliğine destek
Araştırmanın dikkat çekici bulgularından biri ”Bir erkeğin, birden fazla eşinin olması kabul edilebilir” sözüne yüzde 23’ünün ‘Evet’ demesi. Bu oran 1996’da yüzde 10, 2009’da ise yüzde 11’di. Kadınların yüzde 20’si de bu görüşe katıldı.
Esmer sonucu şöyle değerlendirdi “Şoke oldum. Ben bu noktada bir ölçüm hatası yaptığımız umudunu muhafaza etmek istiyorum.”
Dayağı kabullenmek
“Bir erkeğin birden fazla eşinin olması kabul edilebilir” sözüne katılanların oranı 1996’da yüzde 10 iken 2011’de bu oran yüzde 23’e çıkmış görünüyor. Tablonun en karamsar yanı ise araştırmaya katılan kadınların yüzde 20’sinin de bu görüşe katılması. “Bazı kadınlar kocalarından dayak yemeyi hak ediyor” görüşüne katılanların oranı 1996’da yüzde 19’du. 2011 bulgusu ise yüzde 30. İki yıl önce, 2009’da bu oranın yüzde 33 olduğu göz önüne alındığında ölçüm hatası olasılığı azalıyor.
Savaşırım!
Katılımcılara yöneltilen ve milliyetçiliği ölçmeyi hedefleyen “Gerekirse ülkeniz için savaşır mısınız?” sorusuna ‘Evet’ yanıtını verenlerin oranı son beş yılda yüzde 95’ten yüzde 86’ya indi. Kuzeydoğu Karadeniz, Batı Marmara, İç Anadolu’da bu oran halen yüzde 95’in üzerinde. Güneydoğu Anadolu’da ise oran 30 puan daha az.
Siyasal korku
Siyasete demokratik katılım konusunda halkın geleneksel çekimserliği artıyor. Türk halkı toplu bir dilekçeye imza atmaktan bile ciddi boyutta çekiniyor. Katılımcıların yüzde 61’i ‘Kesinlikle toplu dilekçeye imza atmam’ diyor. ‘İmza atarım’ diyenler sadece yüzde 10. Örneğin İsveç’te katılımcıların yüzde 82’si, Almanya’da ise yüzde 58’i toplu bir dilekçeye imza atmaktan çekinmeyeceklerini ifade ediyor.
Araştırmanın istatiksel sonuçları ise “verilerle Türkiye” tablosunu ortaya koyuyor.
* Kendisini “mutlu” hissedenler (çok + biraz mutlu toplamı) %77
* 10 üzerinden ortalama “genel olarak hayattan memnuniyet” puanı 7.31
* Hükümete güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %61
* Orduya güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Polise güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Basına güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %41
* Başka bir dinden insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı)%38
* Başka milletten insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %39
* İlk kez tanıştığı insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %24
* “Bugün ülkemizde insan haklarına büyük ölçüde saygı gösteriliyor” diyenler %15
* “Bugün ülkemizde insan haklarına hiç saygı gösterilmiyor” diyenler %16
* Kendisini “dindar” olarak tanımlayanların oranı %81
* Oruç tuttuğunu söyleyenlerin oranı %87
* Namaz kıldığını söyleyenlerin oranı %70
* Cehenneme inananların oranı %97
* Son kuran bayramında kurban kestiğini söyleyenlerin oranı %57
* Ramazanda, lokantaların iftara kadar kapalı kalması gerektiğini düşünenler %44
* Kadının plajda mayo giymesinin günah olduğunu düşünenler %61
* “Din esas olarak öteki dünyaya anlam kazandırır” görüşüne katılanlar %79
* Tanrıya inanmayan politikacıları göreve layık bulmayanlar %55
* Yönetim görevlerinde dinibütün insanların bulunmasını yararlı görenler %51
* Dine ve dini değerlere saldıran kitap ve yayınların yasaklanmasını isteyenler %63
* Cem evlerine camiler gibi ibadethane statüsü verilmesini doğru bulanlar %58
* “Bilim ile din çelişirse, her zaman din doğrudur” görüşüne katılanlar %77
* Tek doğru dinin kendi dinleri olduğunu söyleyenler %79
* Yaşlı insanların toplum üzerinde bir yük teşkil ettiğini düşünenler %32
* Yaşlıların gereğinden fazla siyasi güce sahip olduğunu düşünenler %57
* Kendilerini mahallelerinde güvenlikli hissetmeyenler %17
* Güvenlik amacıyla silah veya bıçak taşıdığını söyleyenler %8
* İşini kaybedip, yeni iş bulamamaktan endişe duyanlar %68
* Telefonlarının dinlenip, e-postalarının okunmasından endişe duyanlar %52
* Çocuklarına iyi bir eğitim sağlayamamaktan endişe duyanlar %76
* Bazı koşullarda, adaletin sağlanması için savaşın zorunlu olduğunu düşünenler %43
* Son bir yıl içinde, yeterli yemek bulamadığını söyleyenler %15
* Evlerinde bulaşık makinesi bulunanlar %49
* Yazlık evi olanlar %7
* Evliliğin modası geçmiş bir kurum olduğunu düşünenler %8
* Seyrek de olsa, bilgisayar kullananlar %53
* Beyana göre, ortalama erkek boyu 173.8 cm
* Beyana göre ortalama kadın boyu 163.5 cm
* Beyana göre ortalama erkek kilosu 75.95 kg
* Beyana göre ortalama kadın kilosu 66.59 kg
* Ortalama beden kitle endeksi 25
* Sigara içmeyenlerin oranı %63
Kayıtlar
YORUM YAZIN